مقدمه

آندومتریوز یکی از بیماری‌های شایع زنان در سنین باروری است که می‌تواند به‌طور مستقیم باعث ناباروری شود. تخمین زده می‌شود حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد زنان مبتلا به این بیماری با مشکل ناباروری مواجه باشند. درک مکانیسم‌های این بیماری و یافتن درمان‌های مؤثر اهمیت حیاتی دارد.

دلایل ناباروری ناشی از آندومتریوز

۱. اختلال در تخمک‌گذاری

• التهاب ناشی از ضایعات آندومتریوز می‌تواند کیفیت تخمک را کاهش دهد.

• تغییر در محیط تخمدان باعث اختلال در بلوغ فولیکول‌ها می‌شود.

۲. چسبندگی‌های لگنی و لوله‌های فالوپ

• چسبندگی‌ها مانع حرکت طبیعی تخمک می‌شوند.

• انسداد لوله‌های فالوپ یکی از شایع‌ترین پیامدهاست.

۳. کاهش پذیرش اندومتر

• اندومتر در بیماران آندومتریوز کمتر پذیرای جنین است.

• افزایش سایتوکاین‌های التهابی مانع لانه‌گزینی می‌شود.

۴. اختلالات ایمنی

• تغییر در سلول‌های NK و T می‌تواند باروری را مختل کند.

رویکردهای درمانی

۱. درمان دارویی

• استفاده از داروهای هورمونی (GnRH agonists, پروژستین‌ها).

• این داروها علائم را کنترل می‌کنند اما باروری را بهبود نمی‌بخشند.

2. جراحی

• لاپاروسکوپی: برای برداشتن کیست‌ها و ضایعات.

• مزایا: افزایش شانس بارداری طبیعی.

• معایب: احتمال کاهش ذخیره تخمدان.

۳. فناوری‌های کمک‌باروری (ART)

• IVF: موثرترین روش برای آندومتریوز شدید.

• IUI: برای مراحل خفیف یا بعد از جراحی.

چشم‌اندازهای نوین

• پزشکی بازساختی: استفاده از سلول‌های بنیادی برای ترمیم اندومتر.

• داروهای هدفمند: مهارکننده‌های مسیرهای التهابی خاص.

• رویکرد فردمحور: انتخاب درمان بر اساس شرایط فردی بیمار.

نتیجه‌گیری

آندومتریوز می‌تواند اثرات عمیقی بر باروری داشته باشد. درمان مؤثر باید بر اساس شدت بیماری، سن بیمار و برنامه باروری او انتخاب شود.

منابع پیشنهادی

• Springer: Endometriosis and infertility: pathophysiology, treatment strategies (2025)

• Human Reproduction Journal