مقدمه

جراحی همچنان یکی از اصلی‌ترین درمان‌ها برای آندومتریوز به شمار می‌آید. در بسیاری از بیماران، داروها قادر به کنترل کامل علائم نیستند و جراحی برای برداشتن ضایعات و چسبندگی‌ها ضروری می‌شود. پیشرفت‌های اخیر در تکنیک‌های جراحی زنان به‌ویژه vNOTES و رویکردهای پزشکی بازساختی، افق‌های تازه‌ای برای بیماران باز کرده است.

جراحی‌های مرسوم آندومتریوز

۱. لاپاروسکوپی کلاسیک

• روش استاندارد: ورود ابزار جراحی از طریق سوراخ‌های کوچک شکم.

• مزایا: کم‌تهاجمی، بهبود سریع، کاهش خونریزی.

• معایب: محدودیت دید در برخی نواحی لگن.

۲. لاپاراتومی (جراحی باز)

• بیشتر در موارد پیچیده یا آندومتریوز عمیق.

• دوران نقاهت طولانی‌تر، درد بیشتر و احتمال چسبندگی مجدد.

تکنیک نوین vNOTES (جراحی آندوسکوپی از راه واژن)

تعریف vNOTES

• vNOTES (Vaginal Natural Orifice Transluminal Endoscopic Surgery): روشی کم‌تهاجمی که از طریق واژن انجام می‌شود.

• در این روش برش در شکم وجود ندارد و ابزار جراحی از طریق واژن وارد می‌شود.

مزایای vNOTES

• عدم وجود اسکار شکمی (زیبایی بیشتر).

• کاهش درد بعد از عمل.

• ترخیص سریع‌تر از بیمارستان.

• دید بهتر در برخی ضایعات لگنی.

محدودیت‌ها

• نیاز به مهارت بالای جراح.

• کاربرد محدود در ضایعات بسیار وسیع.

پزشکی بازساختی در جراحی آندومتریوز

۱. سلول‌های بنیادی

• استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده لگن.

• کاهش چسبندگی‌ها و بهبود عملکرد اندام‌ها.

۲. مهندسی بافت

• ایجاد داربست‌های زیستی برای بازسازی بافت رحم یا تخمدان.

• چشم‌انداز کاربردی در زنان نابارور پس از جراحی‌های گسترده.

۳. داروهای هدفمند پس از جراحی

• داروهایی که مسیرهای التهابی خاص را مهار می‌کنند.

• جلوگیری از عود آندومتریوز پس از عمل.

مقایسه جراحی‌ها

آینده جراحی در آندومتریوز

• ترکیب جراحی و پزشکی بازساختی: استفاده همزمان از برداشتن ضایعات و ترمیم بافت.

• رباتیک پیشرفته: دقت بیشتر در جراحی‌های پیچیده لگنی.

• جراحی‌های شخصی‌سازی‌شده: انتخاب روش بر اساس شرایط هر بیمار.

نتیجه‌گیری

vNOTES و پزشکی بازساختی نقطه عطفی در درمان جراحی آندومتریوز محسوب می‌شوند. این تکنیک‌ها با کاهش عوارض و بهبود کیفیت زندگی، امید تازه‌ای برای بیماران ایجاد کرده‌اند. آینده درمان ترکیبی از تکنولوژی، جراحی کم‌تهاجمی و بازسازی بافت‌ها خواهد بود.

منابع پیشنهادی

• Fertility and Sterility Journal (2025): Advances in Surgical Management of Endometriosis

• Journal of Minimally Invasive Gynecology