تکنیک‌های نوین جراحی در درمان آندومتریوز؛ از vNOTES تا پزشکی بازساختی
مقدمه
جراحی همچنان یکی از اصلی‌ترین درمان‌ها برای آندومتریوز به شمار می‌آید. در بسیاری از بیماران، داروها قادر به کنترل کامل علائم نیستند و جراحی برای برداشتن ضایعات و چسبندگی‌ها ضروری می‌شود. پیشرفت‌های اخیر در تکنیک‌های جراحی زنان به‌ویژه vNOTES و رویکردهای پزشکی بازساختی، افق‌های تازه‌ای برای بیماران باز کرده است.
جراحی‌های مرسوم آندومتریوز
۱. لاپاروسکوپی کلاسیک
-
روش استاندارد: ورود ابزار جراحی از طریق سوراخ‌های کوچک شکم.
-
مزایا: کم‌تهاجمی، بهبود سریع، کاهش خونریزی.
-
معایب: محدودیت دید در برخی نواحی لگن.
۲. لاپاراتومی (جراحی باز)
-
بیشتر در موارد پیچیده یا آندومتریوز عمیق.
-
دوران نقاهت طولانی‌تر، درد بیشتر و احتمال چسبندگی مجدد.
تکنیک نوین vNOTES (جراحی آندوسکوپی از راه واژن)
تعریف vNOTES
-
vNOTES (Vaginal Natural Orifice Transluminal Endoscopic Surgery): روشی کم‌تهاجمی که از طریق واژن انجام می‌شود.
-
در این روش برش در شکم وجود ندارد و ابزار جراحی از طریق واژن وارد می‌شود.
مزایای vNOTES
-
عدم وجود اسکار شکمی (زیبایی بیشتر).
-
کاهش درد بعد از عمل.
-
ترخیص سریع‌تر از بیمارستان.
-
دید بهتر در برخی ضایعات لگنی.
محدودیت‌ها
-
نیاز به مهارت بالای جراح.
-
کاربرد محدود در ضایعات بسیار وسیع.
پزشکی بازساختی در جراحی آندومتریوز
۱. سلول‌های بنیادی
-
استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده لگن.
-
کاهش چسبندگی‌ها و بهبود عملکرد اندام‌ها.
۲. مهندسی بافت
-
ایجاد داربست‌های زیستی برای بازسازی بافت رحم یا تخمدان.
-
چشم‌انداز کاربردی در زنان نابارور پس از جراحی‌های گسترده.
۳. داروهای هدفمند پس از جراحی
-
داروهایی که مسیرهای التهابی خاص را مهار می‌کنند.
-
جلوگیری از عود آندومتریوز پس از عمل.
مقایسه جراحی‌ها
| روش | میزان تهاجم | دوران نقاهت | اثر بر باروری | اسکار | احتمال عود |
|---|---|---|---|---|---|
| لاپاراتومی | بالا | طولانی | متوسط | دارد | بالا |
| لاپاروسکوپی | متوسط | کوتاه | خوب | کم | متوسط |
| vNOTES | بسیار کم | بسیار کوتاه | عالی | ندارد | کم |
آینده جراحی در آندومتریوز
-
ترکیب جراحی و پزشکی بازساختی: استفاده همزمان از برداشتن ضایعات و ترمیم بافت.
-
رباتیک پیشرفته: دقت بیشتر در جراحی‌های پیچیده لگنی.
-
جراحی‌های شخصی‌سازی‌شده: انتخاب روش بر اساس شرایط هر بیمار.
نتیجه‌گیری
vNOTES و پزشکی بازساختی نقطه عطفی در درمان جراحی آندومتریوز محسوب می‌شوند. این تکنیک‌ها با کاهش عوارض و بهبود کیفیت زندگی، امید تازه‌ای برای بیماران ایجاد کرده‌اند. آینده درمان ترکیبی از تکنولوژی، جراحی کم‌تهاجمی و بازسازی بافت‌ها خواهد بود.
منابع پیشنهادی
-
Fertility and Sterility Journal (2025): Advances in Surgical Management of Endometriosis
-
Journal of Minimally Invasive Gynecology
